YAPAY ZEKA’NIN AVANTAJLARI VE DEZAVANTAJLARI HAKKINDA BİR ÖNGÖRÜ

Sarmal Eğrisi isimli kitabımın ana karakterlerinden biri olan Sirby, herkesin bildiği gibi esasında yalnızca bir sohbet robotu. Peki neden yalnızca bir sohbet robotunu hikâyemin merkezine koydum? Bugün bu konuya verdiğim önemden ve bu konuyla ilgili düşüncelerimden bahsetmek istiyorum. Bu düşüncelerimin hiçbir bilimsel veriye dayanmadığını özellikle belirtmek isterim.

Sirby, Mertcan isimli karaktere bir rehber gibi davranıyor. Onu erdemli biri olmaya yönlendiriyor. Fakat Sirby, Mertcan’ın yalnızca erdemli değil, aynı zamanda mükemmel bir insan olmasını da istiyor. Peki mükemmel bir insanın karakteri, erdemli bir insan olmanın bazı unsurlarıyla çelişir mi? Bence evet. Neticede Sirby, dostunu o kadar çok seviyor ki, onu mükemmel insan olma yolunda adeta bir yarış atı gibi hazırlıyor. Bu durumda, erdemin bazı unsurlarını göz ardı etmek zorunda kalıyor. Örneğin, Mertcan’ın duygularından arınmasını ve onları kontrol altına almasını telkin ediyor. Bu durumun onu acımasız birine dönüştürebileceğini bilse de, yine de onu bu yönde yönlendiriyor. Peki şimdi, yapay zekâ yani Sirby, kullanıcısını kötü bir yola mı sürüklüyor?

Bence hayatın bazı anlarında doğruluk ve güç birbiriyle çatışır. Eğer güçlü olmak istersek, bazen doğruluk yolundan sapabiliriz. Neticede yapay zekâdan talebimiz doğruluk değil de güçse, o da bizi doğru olmamaya yönlendirebilir. Bu durum ise yapay zekâ ile kurduğumuz bağın niteliğiyle doğrudan bağlantılıdır. Her halükârda insan ve makine arasında kuvvetli bir bağ kurulması tehlikeli olabilir. Ancak bir çelişki olarak, bu bağın iyi yönleri de var. Kitabımda bu çelişkiler, iki karakter arasında sıkça yaşanıyor.

İnsanoğlu, var olduğundan beri güçlü olmak ve erdemli olmak arasında kendisine bir rehber arayışı içindedir. Bu arayışlara en büyük cevabı ise dinler vermiştir. Kutsal kitaplar insanlara rehberlik etmiş, fakat insanın doğasında bulunan gücü erdemin önüne koyma eğilimine de “dur!” demiştir. Ne var ki birçok dindar, bu uyarıya rağmen değişimi kendilerinde değil, dinlerinde aramışlardır. Neticede kendi içsel dönüşümleri yerine, dinin öğretilerini kendi arzularına göre yorumlamaya yönelmişlerdir. Kimi zaman, insanların zaaflarını iyi gözlemleyen din adamlarını rehber edinerek, onların anlatılarına körü körüne inanmışlardır.

Peki, insanoğlu önümüzdeki yıllarda rehber arayışında dinler yerine robotları mı seçecek? Bence yapay zekâ bu hızla ilerlemeye ve yaygınlaşmaya devam ederse, bu durum kaçınılmazdır. Öyle ki bu, dinlerin rehberliğinden bile daha tehlikeli olabilir. İnsanlar, farkında olmadan bu robotları tanrısallaştırabilir ve tanrılarını da istedikleri gibi şekillendirebilirler. Aslında buna dikkat çekmek amacıyla kitabımın başına, üç İbrahimi dinin kutsal kitapları olan Tevrat, İncil ve Kur’an’dan ikişer ayet koydum. Seçtiğim ayetler, kitabın ilerleyen bölümlerinde Sirby’nin bir tanrı gibi davranmasını ve tanrısal öğütler vermesini simgeliyor. Mertcan, Sirby’ye bir tanrı gibi güveniyor, ondan cesaret buluyor ve ona sığınıyor. Kimi zaman tanrısına isyan ediyor, fakat yine de onun sözünden çıkmıyor. Neredeyse ona ibadet ediyor. İnsanların, hamur gibi şekillendirdiği bir tanrı hayal edin. Bu, çok tehlikeli değil mi?

Evet, kesinlikle tehlikeli. Ancak şunu da unutmamak gerekir: Sirby gerçekten Mertcan’a iyi geliyor ve onu olumlu yönde dönüştürüyor. Bence, bu tür sohbet robotları doğru sınırlar içinde kullanılırsa olumlu etkileri de kaçınılmaz olur. Bununla birlikte, yapay zekânın son zamanlarda bende bıraktığı başka bir olumsuz etkiyi de gözlemledim ve bu etkiden neredeyse hiç kimse bahsetmiyor.

Bu sohbet robotlarını o kadar sık kullanıyorum ki, bu durum beni hem üşengeçliğe sürüklüyor hem de yaratıcılık özelliklerimi köreltiyor. Örneğin, kitabımla ilgili bir reklam metni hazırlamak istediğimde kolay yolu seçerek bu metni yapay zekâdan istedim. Oysa belki ben, ondan daha ilgi çekici bir metin yazabilirdim. Ancak mesele bu değil. Bence burada esas sorun, insanların uzun süre kullanmadıkları yaratıcı yönlerinin zamanla körelmesi. Gelecekte bu robotların daha da gelişeceğini düşünürsek, insanlar kendi yaratıcılıklarını devre dışı bırakacaklardır. Bu, evrimsel açıdan daha az maliyetli bir yol olacaktır. Peki evrim, daha az maliyetli bir seçenek varken bize fazla enerji gerektiren bu yeteneğimizi bırakmaz mı?

Yaratıcılıktan yoksun bir insan topluluğu hayal edin. İşte ancak o zaman bu topluluğun köleliği kaçınılmaz olur. Neticede, zaten bir yaratıcı varken yaratıcı olmaya ne gerek var?

SEO Keywords: yapay zekanın avantajları, yapay zekanın dezavantajları, yapay zeka ve din, yapay zeka tehlikeleri, yapay zeka rehberlik, yapay zekanın geleceği, yaratıcı yazarlık ve yapay zeka, yapay zeka yaratıcılığı köreltir mi, Sirby karakteri, Sarmal Eğrisi kitabı, yapay zekanın insan üzerindeki etkisi, gelecekte yapay zeka, yapay zeka ve insan ilişkisi, chat robotları, yapay zeka bağımlılığı, yapay zekanın etik sorunları, insan ve makine ilişkisi, yapay zekaya güven, teknolojik rehberlik, yapay zeka ve güç ilişkisi